Πώς γίνεται να ξεχάσεις μια γλώσσα;
Οι ομοιότητες μεταξύ των διαλέκτων
Το να ξεχάσεις μια γλώσσα είναι εύκολο. Το να την ξαναμάθεις όμως, δεν είναι τόσο εύκολο.
Τα παιδικά μου χρόνια ήταν πλούσια με γλώσσες: Αγγλικά, Ελληνικά και Τουρκικά. Γι’ αυτό το λόγο θεωρούσα τον εαυτό μου πολύ τυχερή. Μιλούσαμε Αγγλικά στο σπίτι, Τουρκικά με την γιαγιά μου (πολύ πιθανόν και με άλλους συγγενείς επίσης) και Ελληνικά με τους υπόλοιπους (με άλλους, για παράδειγμα, με τους συγχωριανούς μας).
Τι πήγε λάθος στην πορεία που με έκανε να ξεχάσω τα Τουρκικά μου τόσο εύκολα; Μια γλώσσα την οποία μιλούσα άπταιστα. Με τα χρόνια συνειδητοποίησα ότι πλέον δεν τη χρειαζόμουν και σιγά-σιγά τα Αγγλικά και τα Ελληνικά ξεκίνησαν να κυριαρχούν στο γλωσσικό μου πεδίο και μετά ακολούθως, τα Γαλλικά (λόγω του ότι στα ιδιωτικά σχολεία προσφέρονται τα Γαλλικά). Πιστεύω ότι όταν ένα παιδί δεν χρειάζεται πλέον μια γλώσσα, την αφήνει.
Ένα μεγάλο μέρος του χαρακτήρα μου, αυτού που διαμόρφωσα στα δέκα πρώτα μου χρόνια, είχε διαγραφεί. Γιατί να μιλήσω Τουρκικά, αφού όλοι γύρω μου μιλούν Ελληνικά ή Αγγλικά;
Εγώ είχα μεν αφήσει τη γλώσσα, αλλά εκείνη δεν με άφησε ποτέ. Χρειαζόταν μόνο να βρω το κλειδί και να ξεκλειδώσω την πόρτα και πράγματι, απ’ εκεί πίσω βρισκόταν, μετά από τόσα πολλά χρόνια, όπως την είχα αφήσει στα παιδικά μου χρόνια.
Πιστεύω όμως ότι σας έχω σχεδιάσει μια μαγευτική εικόνα: στην πραγματικότητα η διαδρομή για ‘μένα ήταν εύκολη και δύσκολη συνάμα.
Πέρασαν δυο χρόνια από τότε που έχω ξεκινήσει εντατικά μαθήματα της Τουρκικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, στην ηλικία των είκοσι εννιά. Ήμουν κατενθουσιασμένη και εντελώς αφοσιωμένη.
Όμως κάτι δεν πήγαινε καλά, δεν αισθανόμουν συνδεδεμένη με την γλώσσα. Υπήρχαν λέξεις τις οποίες άκουγα για πρώτη φορά. Γιατί δυσκολευόμουν να θυμηθώ λέξεις όπως το ‘siyah’ (μαύρο) και το ‘etek’ (φούστα); Πολύ σύντομα αντιλήφθηκα τι πήγαινε λάθος. Εγώ ήξερα και χρησιμοποιούσα αντίστοιχα το ‘kara’ (στην διάλεκτο ‘gara’) και το ‘entari’. Επανειλημμένα ήθελα να χρησιμοποιώ τη λέξη ‘tayka’ αντί ‘dakika’. Και οι δύο λέξεις σημαίνουν ‘λεπτό’ (π.χ ‘περίμενέ με δυο λεπτά’), όμως η λέξη ‘tayka’ χρησιμοποιείται μόνο στην Τουρκοκυπριακή διάλεκτο, ενώ ‘dakika’ χρησιμοποιείται στα επίσημα Τουρκικά που μιλούν στην Τουρκία.
Τρεις μήνες είχαν περάσει από την έναρξη των μαθημάτων και ακόμα δεν ένοιωθα άνετη με τη γλώσσα όπως ανέμενα. Ένοιωθα όπως νοιώθει ένας ξένος όταν μαθαίνει μια γλώσσα. Μια μέρα αποφάσισα να εμπλουτίσω τις γνώσεις μου με τα πάντα που έχουν να κάνουν με τη διάλεκτο, οπότε ξεκίνησα να βλέπω Τουρκοκυπριακες εκπομπές. Παρακολουθούσα όσα περισσότερα προγράμματα μπορούσα, τα οποία είχαν μια σχέση με τη διάλεκτο (εκπομπές, τηλεσειρές/σκετς, συζητήσεις). Επιτέλους – είχα ξεκινήσει να νοιώθω πιο άνετα με την γλώσσα και ακόμη καλύτερα, ξεκίνησα να τη μαθαίνω πιο εύκολα. Φυσικά στο πανεπιστήμιο δεν διδάσκουν την διάλεκτο, αλλά επιτέλους μπορούσα τουλάχιστον να προσεγγίσω την γλώσσα ως Τουρκοκύπρια.
Ξαφνικά συνειδητοποίησα το λόγο του γιατί ορισμένες λέξεις, ενώ έρχονταν στο μυαλό μου, δεν τους επιτρεπόταν να βγουν από μέσα μου κατά τη διάρκεια των μαθήματος. Ήταν οι λέξεις, η προφορά και η διάλεκτος οι οποίες ποτέ τους δεν με είχαν εγκαταλείψει.
Σημείωμα
Η σημερινή αυτή ανάρτηση καταπιάνεται με το θέμα της γλώσσας και ως εκ τούτου, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μια εικόνα από το έργο SharedWords. Ένα κοινωνικό έργο, χρηματοδοτούμενο από το δίκτυο Peace it Together. Το έργο πραγματεύεται τις κοινές λέξεις – εδώ αναφερόμαστε στην Ελληνική και την Τουρκική γλώσσα καθώς και τις Κυπριακές διαλέκτους τους – με στόχο την παρακίνηση των Κυπρίων, στο να εστιάζονται στις ομοιότητές τους, παρά στις διαφορές.
Για περισσότερες πληροφορίες: https://www.facebook.com/Sharedworlds
Βγάλε ζίλικουρτι!