Μητέρες και πατέρες
Θέα το Βόσπορο
Η ύπαρξη των «πατρίδων» και «μητέρων πατρίδων» (Ελλάδας και Τουρκίας αντίστοιχα) στο παρελθόν και στο μέλλον της Κύπρου μας, από καιρό έχει γίνει θέμα συζήτησης.
Όντως, και οι δύο ηγέτες πρόσφατα έχουν κάνει αναφορές στην «πατρίδα» και «μητέρα πατρίδα», οι οποίες ήταν προφανώς αρνητικές. Ο Νίκος Αναστασιάδης έχει κάνει αναφορά στον αρνητικό ρόλο που διαδραματίζουν οι μητέρες πατρίδες στην Κύπρο, σχολιάζοντας το πραξικόπημα που είχε ως στόχο την ανατροπή του Προέδρου Μακάριου στις 15 Ιουλίου του 1974. Το πραξικόπημα είχε ως επακόλουθο, μετά από πέντε μέρες, την Τουρκική εισβολή και τη συνεχιζόμενη κατοχή του 37 τοις εκατό του εδάφους της Κύπρου. Ο δε Μουσταφά Ακκιντζί, κατά την προεκλογική του ομιλία τον Απρίλιο, σχολίασε ότι πρέπει να δοθεί η ευκαιρία στην «yavru vatan» («μωρό πατρίδα») να μεγαλώσει.
Οι πατρίδες και οι μητέρες πατρίδες έχουν χρησιμοποιηθεί με διάφορους αρνητικούς τρόπους. Καταρχάς ως αποδιοπομπαίος τράγος για το αιματηρό παρελθόν της Κύπρου, ή σαν τρόπος για να ταυτιζόμαστε, ή ως η κουλτούρα μας.
Εγώ, όπως και οι περισσότεροι Κύπριοι, έχω επισκεφθεί την πατρίδα και την μητέρα πατρίδα αρκετές φορές, και πρέπει να ομολογήσω ότι δεν μπορώ να ταυτιστώ με καμία. Ναι μεν μπορούμε να επικοινωνούμε μεταξύ μας και έχουμε κάποια κοινά χαρακτηρίστηκα στην κουλτούρα και την κουζίνα μας, αλλά για ‘μένα ως εκεί.
Οι Καρυάτιδες στο Ερέχθειο της Ακρόπολης
Δεν ήταν μέχρι ένα πρόσφατο επαγγελματικό ταξίδι στην Τουρκία που άρχισα να σκεφτόμαι για τον ρόλο των «πατέρων και των μητέρων» και ίσως την όχι τόσο αρνητική επίπτωση που μπορούν να ‘χουν σ’ εμάς.
Και οι δύο χώρες αποτελούνται από δύο πολύ πεπεισμένους λαούς, γεγονός που με κάνει να απορώ γιατί εμείς, σαν λαός, δεν είμαστε πεπεισμένοι. Γιατί δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους; Φαίνεται ότι πάντα κουβαλάμε μαζί μας ένα φορτίο, μια βαλίτσα γεμάτη κόμπλεξ για την κληρονομιά και την ταυτότητά μας.
Η διαφορά είναι ότι εκείνοι ξέρουν ποιοί είναι, εμείς όμως ξέρουμε; Όταν κρεμάζουν την φωτογραφία του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ στον τοίχο τους, πραγματικά τον τιμούν και τον θαυμάζουν. Όταν εμείς κρεμάμε την φωτογραφία του, πώς γίνεται να τιμάμε έναν άνθρωπο ο οποίος έχει πολύ λίγη, ή καμία σχέση με την ιστορία μας;
Η δική μας ιστορία είναι λίγο μπερδεμένη: με τους Άγγλους, τους Οθωμανούς, τους Λουζινιανούς και τους Βενετούς έχοντας περάσει από το νησί μας.
Το ζήτημα της ταυτότητας πηγάζει από τη γνώση για το ποιός είσαι και από που προέρχεσαι, καθώς και τη γνώση και κατανόηση της ιστορίας σου ανεξαρτήτως από τι είναι και πόσο οδυνηρή μπορεί να είναι. Ίσως γνωρίζοντας αυτά, μια ημέρα θα μπορέσουμε να ξεπακετάρουμε αυτή την βαλίτσα και να την ελαφρύνουμε από όλα αυτά τα πράγματα που τόσο καιρό μας είχαν επιβαρύνει.